Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII wieku – początek XIV wieku)

Opis

Czy w okresie średniowiecza kobiety miały niewielkie prawa w świecie, w którym rządzili mężczyźni? Tego typu opinie wpisują się w ogólny schemat myślenia o średniowieczu. Celem książki jest weryfikacja podobnych sądów poprzez zaprezentowanie, w jakim stopniu w świetle obowiązującego prawa na ziemiach polskich w średniowieczu powszechne było przejmowanie rządów przez księżne – wdowy po panujących władcach piastowskich w stosunku do ich małoletnich synów. Zamiarem Autorki było przedstawienie dwunastu sylwetek księżnych piastowskich oraz przeprowadzenie analizy zakresu sprawowanej przez nie władzy jako opiekunek małoletnich następców tronu i zarządczyń księstw. W pracy jako księżne regentki zaprezentowane zostały: Helena, żona Kazimierza Sprawiedliwego; jej synowa Grzymisława, żona Leszka Białego; Jadwiga, żona Władysława Odonica; Anna, żona Henryka Pobożnego, Wiola, żona Kazimierza opolskiego; Perejasława, wdowa po Siemowicie mazowieckim; Eufrozyna , wdowa po Kazimierzu kujawskim czy Salomea, wdowa po Siemomyśle inowrocławskim, a także sprawująca regencję już w okresie jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka jego bratowa Anastazja, wdowa po Siemowicie dobrzyńskim. Dla pełniejszego ukazania problematyki rządów regencyjnych czyli opiekuńczych matek małoletnich władców na ziemiach polskich zasygnalizowano także rządy księżnych pomorskich za względu na piastowski rodowód Anastazji, córki Mieszka III Starego, a matki Bogusława II i Kazimierza II, po których śmierci władzę wykonywały ich żony; Mirosława orz Ingarda. Wymienionym księżnym poświęcono osobne rozdziały lub podrozdziały książki, ale nie są to jedyne postaci kobiet wykonujących władzę, przytoczone w publikacji.

Spis treści:

 

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział I

„Ponad płeć niewieścią bardzo roztropna” — Helena, księżna krakowska,

sandomierska i mazowiecka (ok. 1141–ok. 1206 r.)

1. Dom rodzinny
2. Czas małżeństwa — radości i troski
3. Księżna-regentka. Konflikt z małopolskim możnowładztwem
4. Między szwagrem a krakowskimi możnymi. Sandomierskie rządy. Relacje

z otoczeniem

5. Ostatnie lata życia Heleny

Rozdział II

Rządy opiekuńcze księżnych pomorskich

1. Anastazja, córka Mieszka III Starego — „najjaśniejsza księżna Pomorza” (ok.

1164–ok. 1240 r.)

2. Ingarda — „księżna Pomorza” (ok. 1195–1228/1235 r.)
3. Mirosława „księżna Pomorzan” (1190/1195–ok. 1237 r.)

Rozdział III

„Najdostojniejsza księżna” krakowsko-sandomierska Grzymisława (ok. 1189–

1258 r.)

1. Pochodzenie księżnej
2. Żona i matka. Potomstwo księżnej Grzymisławy
3. W obronie władzy syna (1227–1239). „Zaplecze” polityczne księżnej
4. Czas przekazania władzy. Relacje Grzymisławy z jej synową — Kingą

węgierską

5. W cieniu syna?

Rozdział IV

Jadwiga „dostojna księżna Wielkopolski” (ur. przed 1200–zm. 1249 r.)

1. Pochodzenie księżnej: księżniczka pomorska, czeska czy węgierska?
2. Żona i matka
3. Współwystawca dokumentów synów i ich prawna opiekunka

Rozdział V

Anna Przemyślidka „z Bożej łaski księżna Śląska i Wielkopolski” (1201/1204–

1265 r.)

1. Pochodzenie Anny
2. Matka książąt, biskupów i opatek
3. Śladami teściowej?
4. Działalność charytatywna i fundacyjna księżnej Anny
5. Po objęciu rządów przez Henryka Pobożnego
6. Rządy opiekuńcze Anny. Wspieranie synów

Rozdział VI

Wiola Bułgarka „z Bożego miłosierdzia księżna opolska, wdowa po księciu

Kazimierzu” (ok. 1204–1251 r.)

1. Kontrowersyjne pochodzenie księżnej i zagadkowe okoliczności poznania się

książęcej pary

2. Regentka
3. Usamodzielnianie się synów. Aktywność publiczna księżnej Wioli

Rozdział VII

Perejasława halicka „z Bożej łaski księżna Mazowsza” (ur. po 1217 — zm.

1283 r.)

1. U boku męża Siemowita I
2. Wydarzenia roku 1262 i jego następstwa dla księżnej
3. Regencja Perejasławy
4. W cieniu synów?

Rozdział VIII

Eufrozyna, „księżna Kujaw, Łęczycy i Sieradza” (ur. 1228/30–1292/4 r.)

1. Ze Śląska na Kujawy
2. Wobec wielkiego sporu
3. Regencja Eufrozyny
4. Nieudane drugie małżeństwo i rozstanie

Rozdział IX

„Pani Salomea, dostojna księżna Kujaw” (ok. 1250–1312/1314 r.)

1. Pochodzenie księżnej
2. Dole i niedole księżnej w czasie małżeństwa z Siemomysłem
3. Rządy opiekuńcze księżnej Salomei
4. Pozycja Salomei w okresie samodzielnych rządów jej synów

Rozdział X

Anastazja, „z bożej łaski książę łęczycki i dobrzyński” (ok. 1277–1335 r.)

1. Pochodzenie księżnej
2. U boku męża, Siemowita dobrzyńskiego
3. Charakter rządów opiekuńczych i współrządów Anastazji

Rozdział XI

Rządy opiekuńcze księżnych w XIII w. i na początku XIV w. — podsumowanie

Bibliografia

Duchesses regents of the Piasts (end of the 12th century — beginning of the

14th century) Maintaining power for their sons Summary

Wykaz tabel

Wykaz tablic genealogicznych

Informacje dodatkowe

Wariant	druk oprawa miękka, druk oprawa twarda, ebook